LUXATIE AC-GEWRICHT(Acromio-Claviculairegewricht)
Het geheel uit de kom gaan van het AC-gewricht wordt een luxatie genoemd. Het gedeeltelijk uit de kom gaan wordt een subluxatie genoemd. Symptomen bij luxatie AC-gewricht: De mate waarin het AC-gewricht uit de kom is, en dus ook de mate van het ontstane letsel, wordt in 3 typen ingedeeld. Onderzoek en diagnose bij AC-gewricht: Lichamelijk onderzoek, röntgenfoto Conservatieve behandeling na luxatie AC-gewricht: 2 weken rust met ondersteuning van sling, vervolgens fysiotherapie Operatieve behandeling na luxatie AC-gewricht: Bij ernstig letsel (Tossy 3) wordt bij sportieve mensen en mensen die zware arbeid verrichten een operatie uitgevoerd waarbij het sleutelbeen op de goede positie wordt geplaatst. |
Het gewricht dat door het sleutelbeen (Clavicula) en het bovenste deel van het schouderblad (Acromion) wordt gevormd wordt het AC-gewricht (Acromio-Claviculaire gewricht) genoemd. Dit gewricht speelt een belangrijke rol bij de bewegingen van de arm omdat het mede de gehele beweeglijkheid van de arm en schoudergordel bepaalt. De banden (ligamenten) die om het AC-gewricht lopen zijn belangrijk voor de stabiliteit van dit gewricht.
Het gedeeltelijk of geheel uit de kom gaan van het AC-gewricht (subluxatie of luxatie van het gewricht) is zeker onder jonge, sportieve mensen een veel voorkomende schouderblessure. Meestal wordt het veroorzaakt door een ongeval (trauma). Dit kan bijvoorbeeld een val zijn waarbij de arm wordt uitgestoken of een val waarbij de schoudergordel naar beneden wordt gedrukt.
Dergelijke blessures worden veel bij fietsers, contactsporters als voetballers en ijshockeyers en bijvoorbeeld motorcrossers gezien. Bij deze ongevallen komt er teveel spanning op het gewricht en de banden die dan eventueel kunnen verrekken of scheuren.
Symptomen luxatie ac-gewricht
De mate van ontwrichting (luxatie) en dus ook de mate van het ontstane letsel wordt verdeeld in 3 typen. Er wordt hier gesproken over een Tossy 1, 2 of 3:
Tossy 1: Kleine luxatiestand van het gewricht. Het acromioclaviculaire ligament is over rekt of gedeeltelijk gescheurd. Verder is er geen letsel aanwezig. Dit is het meest voorkomende letsel bij ongevallen van het AC-gewricht.
Er is een lichte pijn met zwelling bij het AC-gewricht, ook aanwezig bij schouderbewegingen. Er is geen pijn bij de coracoclaviculaire ligamanten aanwezig.
Tossy 2: Hierbij is het letsel idem als bij Tossy 1. Het acromioclaviculaire ligament is hierbij echter weldegelijk gescheurd. De andere ligamenten zijn wel intact. Tijdens het onderzoek kan er twijfel bestaan omdat de stand van het AC-gewricht niet altijd zichtbaar veranderd is.
Er is een duidelijke pijn ter plaatse met mogelijk lichte zwelling van het AC-gewricht, waar het sleutelbeen eindigt, aanwezig. Het sleutelbeen kan bewegen bij druk erop en er is pijn ter plaatse van coracoclaviculaire ligament.
Tossy 3: Er zijn meerdere ligamenten gescheurd, waaronder ook de coracoclaviculaire ligamenten.
Herkenbaar bij een Tossy 3 is dat de elleboog van de aangedane schouder ondersteund wordt met de andere hand om de pijn van een afhangende schouder te voorkomen. Daarnaast is er pijn bij iedere beweging van de arm en duidelijke zwelling waarneembaar. Het AC-gewricht is instabiel en het einde van het sleutelbeen kan in het gewricht gedrukt worden (het pianotoetsfenomeen).
De indeling volgens Rockwood geeft meer gradaties aan (4 t/m 6). Hierbij is er sprake van zeer ernstige afwijkingen waarbij een operatieve ingreep onvermijdelijk is.
Onderzoek en diagnose bij luxatie ac-gewricht
De diagnose van een luxatie van het AC-gewricht kan eenvoudig gesteld worden aan de hand van het lichamelijke onderzoek. Bij een Tossy 2 en 3 kan het geluxeerde uiteinde van het sleutelbeen terug op zijn oorspronkelijke plaats gedrukt worden in het AC-gewricht. Het is noodzakelijk om de diagnose door middel van rontgendiagnostiek te bevestigen en om een breuk uit te sluiten.
Conservatieve behandeling na luxatie ac-gewricht
De behandeling van een luxatie van het AC-gewricht is afhankelijk van de mate van het letsel (Tossy 1-3). In principe worden een Tossy 1 en 2 niet-operatief behandeld. Door middel van het dragen van een sling (soort mitella) dient er gedurende ongeveer 2 weken rust gehouden te worden. Er kan dan gestart worden met fysiotherapie om de functie van de schouder mede te verbeteren. De pijnklachten kunnen nog een tijdlang aanwezig blijven. Over het algemeen functioneert de schouder weer normaal als de pijn verdwijnt, alhoewel het mogelijk is dat er nog een langere tijd lichte pijn aanwezig kan zijn.
Operatieve behandeling na luxatie ac-gewricht
Als er sprake is van een Tossy 3 letsel kan het zijn dat de patiënt in aanmerking komt voor een vroege operatieve behandeling. In deze besluitvorming speelt onder andere ook de leeftijd van de patiënt en de verwachting ten aanzien van het functioneren van de schouder een rol. Over het algemeen wordt er voor een niet-operatieve behandeling gekozen en mocht er van onvoldoende genezing sprake zijn, dan zal een operatieve behandeling alsnog overwogen worden.
Een operatieve behandeling van een Tossy 3 zal met name bij sportieve mensen of mensen die zware arbeid moeten verrichten met de schouder worden uitgevoerd. Hierbij wordt het gewricht hersteld door het sleutelbeen weer op zijn normale positie ten opzichte van het schouderblad te plaatsen. De meest gebruikte technieken maken gebruik van het herstel van de coracoclaviculaire ligamenten met synthetisch hechtmateriaal of het gebruik van een plaatje en schroeven.
